Statistieken: Wind versus diesel.

Door Henk

januari 2024

Wij krijgen herhaaldelijk de vraag hoe snel zo’n catamaran nou eigenlijk zeilt. Wij antwoorden dan dat de snelheid ons niet zo interesseert maar dat wij het veel belangrijker vinden dat wij nog steeds zeilen als verder iedereen allang de motor heeft gestart.

Daarnaast horen we ook vaak dat zeilen op de Middellandse Zee betekent dat je 90% op de motor vaart en slechts 10% op zeil. Wij zeggen dan dat wij dat geheel anders ervaren met onze catamaran. Nou, wordt er dan gezegd, voor jullie zal het wel anders liggen en is de verhouding 85% op motor tegen 15% op zeil. Ja, en dan zwijgen wij maar.

Om bij dit soort discussies beter beslagen ten ijs te komen rijpte, bij mij langzaam het idee om iets te gaan doen met alle verzamelde data aan boord.

En zo is het gekomen.

Verantwoording:

Wij hebben aan boord 3 netwerken: Het MasterBus, het CZone en het SeatalkNG netwerk. Deze netwerken zijn met elkaar verbonden en vormen samen één NMEA2000 netwerk. In dit NME2000 hangt ook een “YDVR-04 data en voicerecorder”. Dit apparaatje verzameld alle gegevens, die over het netwerk gaan. van het Raymarine netwerk, van het CZone netwerk en van het MasterBus netwerk. Onze beide motoren Volvo Penta motoren en nagenoeg al onze apparatuur zijn opgenomen in één van de netwerken zodat we een ongelofelijke hoeveelheid gegevens hebben.

Ook alle marifoon gesprekken worden geregistreerd. Maar tot nu toe hebben wij daar niets mee gedaan. Wellicht gaat dit in de toekomst veranderen.

De verzamelde gegevens zijn geanalyseerd per 30 seconden en de verkregen uitkomsten zijn daarom behoorlijk nauwkeurig en vastgelegd in Excel spreadsheets. Op diverse plaatsen zijn er in de Excel sheets controles ingebouwd om eventuele fouten snel te kunnen ontdekken. Zo wordt bijvoorbeeld de uit de data gehaalde afstand vergeleken met de door de Raymarine plotter bijgehouden tracklengte en worden alle geanalyseerde tijdsintervallen van 30 seconden bij elkaar opgeteld en vergeleken met het aantal dagen van de maand keer 24 uur.

De onderstaande conclusies zijn gebaseerd op de Excel sheet met gegevens over 2022 en 2023. Door op één van deze jaartallen te klikken, kunt u de betreffende Excel sheet downloaden op uw PC en openen met Excel.

Opmerkingen bij de data in de Excel sheets:

1. Het verschil tussen de door de Raymarine plotter gemeten zeilafstand en de totale berekende afstand is over april 2023 100% omdat de betreffende track op de Raymarine plotter en daarmee ook de tracklengte door een onhandige actie verloren is gegaan.

2. Het verschil tussen de uit de data verkregen afgelegde afstand verschilt vaak aanzienlijk met de lengte van de track op de Raymarine plotter. Dit wordt veroorzaakt doordat de data per 30 seconden wordt geanalyseerd en de tracklengte van de plotter wordt vastgesteld aan de hand van langere tijdsintervallen. Bovendien doen we de plotter regelmatig pas aan nadat we al zijn vertrokken van onze ankerplaats.

3. In augustus 2023 is de gelregistreerde tijd 26% kleiner dan de kalendertijd. Met andere woorden: Over augustus 2023 ontbreekt 26% van de gegevens. Om deze reden zijn de waarden voor “Gezeilde tijd” en “Tijd op de motor” met +26% gecorrigeerd.

4. In augustus 2023 is de geregistreerde tijd 26% kleiner dan de kalendertijd. Met andere woorden: Over augustus 2023 ontbreekt 26% van de gegevens. Om deze reden ontbreekt ook een deel van de geregistreerde afstand en dat verklaart het grote verschil van 17% tussen de berekende afstand en de door de Raymarine plotter geregistreerde afstand.

5. De “Gecorrigeerde tijd op de motor” is de “Tijd op de motor” minus de tijd voor het ankeren (zeil strijken, ankeren, ankerop, zeil hijsen). Hiervoor hebben we een maandl ang ruim een half uur geturfd. Voor elke keer ankeren wordt daarom 20 minuten op de motortijd in mindering gebracht.

6. Af en toe motorzeilen we. Dat vind je niet terug in de cijfers omdat dat moeilijk is te detecteren. We doen dat slechts sporadisch en daarom negeren we het bij de conclusies en beoordelingen.

7. De “Gemiddelde snelheid gezeild” wordt berekend als het gemiddelde van alle snelheden per tijdsinterval van 30 seconden. En de snelheid van elk tijdsinterval van 30 seconden is de mediaan van alle gemeten snelheden in die 30 seconden. Dit betekent dat alle gemeten uitersten niet worden meegenomen in de bepaling van de gemiddelde snelheid.

8. De “Maximale snelheid gezeild” daarentegen is het maximum van alle uiterste warden naar boven in de intervallen van 30 seconden. Deze maximale snelheid is daarom leuk maar moeilijk te vergelijken met door andere boten gemelde maxima. Je weet nooit hoe een door iemand anders gemeld maximum precies is bepaald.

Conclusies:

1. In 2022 hebben we 87% van de tijd gezeild en 13% op de motor gevaren. In 2023 hebben we 79% van de tijd gezeild en 21% van de tijd de motor gebruikt. Dat is veel meer dan de meeste zeilers kunnen zeggen. De verhouding tussen zeilen en motoren is bij ons eigenlijk net omgekeerd dan wat veel andere zeilers beweren. Maar wij hebben dan ook een goed zeilende cat.

2. En als je de verhouding zeil/motor bekijkt in afstand is de verhouding ongeveer hetzelfde. Over 2022 is dat 85% onder zeil en over 2023 78% van de afstand zeilend. Ongeveer dezelfde verhouding dan wanneer je naar de tijd kijkt.

3. In 2022 hebben we 8% van de gezeilde afstand afgelegd met een snelheid van 8 knopen of meer. In 2023 was dat percentage 15%. We hebben dan wel een snelle catamaran maar dat snelle zie je in de cijfers bijna niet terug.

4. In 2022 hebben we 50% van de gezeilde afstand gezeild met een snelheid van minder dan 5 knopen en in 2023 is dat percentage 35%. En hier blijkt de kracht van een snelle catamaran. Waar veel zeilboten onder de 5 knopen al snel de motor aan doen, zeilen wij lekker door.

5. De gemiddelde snelheid in 2023 onder zeil is 4,8 knopen en op de motor hebben we in dat jaar een gemiddelde gehaald van 6,0 knopen. Voor 2023 waren die percentages respectievelijk 5,3 en 5,7 knopen. De gemiddelden op motor en onder zeil liggen dus redelijk dicht bij elkaar.