Watermaker

Door Henk

3 december 2019

Op deze pagina leg ik eerst uit hoe een watermaker werkt. Vervolgens leg ik onze keuze voor een watermaker uit en waarom juist deze. En daarna vertel ik welke problemen we hebben gehad met onze watermaker.

Werking van een watermaker.

Een watermaker maakt van niet drinkbaar water wel drinkbaar water. Het water, wat er in gaat, kan zoet of zout zijn. Het kan vies zijn en er mag olie in zitten. Maar hoe schoner, hoe beter het werkt en hoe minder onderhoud je hoeft te doen.

Het water wordt van buiten via een groffilter aangezogen door een opvoerpomp en op een druk van minimaal 1,1 bar gebracht. De vaste delen in het water (zoals gras, schelpen,visjes) worden als eerste tegengehouden door het groffilter. Dit is een fijn RVS gaasje, waar het water door wordt gepompt. De grove delen blijven achter in het gaasje en dirt gaasje moet zonodig worden schoongemaakt. Hoe schoner het water, hoe minder vaak dit nodig is. Daarom maken we zo mogelijk alleen water als we op zee zijn, ver van de kust met schoon en helder water. Maar soms liggen we dagen achtereen op een binnenzee met veel afvoer van zoet water met gras er in vanaf de rivieren. Ja, dan maken we toch water en moeten we alles geregeld schoon maken.

Eventueel olie in het water wordt verwijderd met behulp van een olieafscheider. Dit is een speciaal filter voor dit doel en moet worden vervangen als deze vol is. Wij hebben de filters aan boord om olie af te scheiden maar hebben het filter niet in het filterhuis geplaatst. We proberen geen met olie verontreinigd water te gebruiken door nooit water te maken in havens en door olievelden te ontwijken.

Het laatste filter is het 5 micron filter, dat als doel heeft om alle vaste deeltjes groter dan 5 micron tegen te houden. Dit is een papieren filter en ook hier geldt dat hoe schoner het water is, hoe minder vaak je deze hoeft te vervangen.

Het gefilterde water wordt vervolgens door een pomp (de ‘feed water pump’ in het plaatje hiernaast) op een druk van 7,5 bar naar de eigenlijke watermaker gepompt. Deze bestaat uit twee delen. Het eerste deel is de ‘Clark pomp’. Deze verhoogt de druk van het water verder naar 55 bar. Het tweede deel is een membraan met gaatjes van 1 micron, waar 10% van het aangevoerde water met een druk van 55 bar door wordt geperst en het ‘Product’ vormt. Water moleculen kunnen het membraan passeren maar voor de rest (bijna) niets. De resterende 90% wordt als ‘Brine’ weer overboord gepompt en neemt hierbij alle deeltjes, die niet door het membraan wilden, met zich mee.

De kwaliteit van de overgebleven 10% van het water wordt door de watermaker gecontroleerd op de hoeveelheid vaste deeltje en als dit minder is dan 500 ppm wordt het naar de tank geleid. Wij controleren ook af en toe zelf nog een keer en zien dan dat de waarden rond de 150 ppm liggen. Dat is gewoon goed en aanzienlijk zachter dan het drinkwater in Nederland. Omdat er bijna niets meer in zit wordt wel gezegd dat het ook nergens naar smaakt. Maar wij vinden ons zelfgemaakte drinkwater heerlijk en tot nu toe zijn al onze gasten het wat dat betreft met ons eens.

Na elk gebruik moet de watermaker gespoeld worden met schoon water uit de tank van de boot. Schoon wil zeggen dat het drinkwater moet zijn en dat er geen chloor in dit drinkwater mag zitten. Want chloor vernielt de membranen. Daarom zit er een extra filter in de waterleiding voor het spoelen naar de watermaker. Dit is een koolstoffilter want koolstof is in staat om chloor tegen te houden. Het spoelen duurt 20 minuten en kost 25 liter drinkwater. Jammer. Te meer omdat er na elk gebruik en daarna om de 5 dagen gespoeld moet worden. 

Keuze van een watermaker.

Een watermaker kost zo rond de € 10.000,00 en dat is een aardige duit. Maar het geeft je ook heel veel. In de allereerste plaats onafhankelijkheid. Je hoeft niet om de paar dagen ergens water te tanken waarvan je niet weet wat de kwaliteit is. Je hoeft ook niet meer zuinig te zijn met water. En doordat je minder afhankelijk bent van havens, bespaart het ook weer havengeld.

Als je eenmaal hebt besloten een watermaker te willen hebben, zal er eentje gekozen moeten worden. Het belangrijkste criterium daarbij is de mogelijkheden tot inbouw op je boot. Een ander criterium is hoeveel water je wilt maken en hoe snel. Navraag bij kenissen in de zeilerswereld en langdurig struinen op internet deed ons besluiten te kiezen voor een ‘Cataline 340C’ van het merk ‘Spectra’. Deze watermaker heeft de juiste capaciteit (53 liter per uur), is compact (2 korte membranen in plaats van 1 lange), is modulair opgebouwd, volledig geautomatiseerd, stil en zuinig met energie.
We gebruiken de Catalina 340C nu een half jaar en hebben veel aanloop problemen gehad, waarover verderop meer. Toch zijn we uitermate tevreden over de watermaker. Alle beloften van de specificaties kloppen.

Uitdagingen met onze Catalina 340C watermaker.

Inbouw: De inbouw van de watermaker was eigenlijk gepland voor het voorjaar van 2018. Maar wij hadden niet de gewone Catalina 340 besteld maar de compacte uitvoering, de Catalina 340C. De levering heeft bijna een half jaar op zich laten wachten en vond in augustus 2018 plaats. Toen waren wij reeds op vakantie naar de Oostzee. Gevolg was dat de watermaker pas in het voorjaar van 2019 is ingebouwd.

In bedrijf stelling: Omdat wij op zoet water lagen in Zoutkamp en voorlopig niet op openzee in schoon helder water zouden varen, hebben we de watermaker op zoet water in gebruik genomen. Althans, dat hebben we geprobeerd. Want binnen de kortste keren zaten de filters vol en moesten de filters worden vervangen. Maar niet getreurt want het is ook mogelijk een droge test te doen voor het geval de boot op de kant staat. Daarvoor heb je een vat nodig met zoutwater waarin alle slangen uitkomen. Maar ook deze droge test ging niet goed. Overal lucht in het systeem. Dus alles controleren. Hier en daar iets wat vaster draaien en nog eens proberen. Geen resultaat. Dus daarom de leverancier in Amsterdam gebeld en afgesproken dat er iemand van hen langs zou komen als we met de Wahoo in Amsterdam liggen.

Foute aangeperste fitting: Omdat het nog een aantal dagen duurt voordat de monteur komt, moeten we gehele systeem spoelen. Hierbij wordt al het buitenwater met alle bacteriën, algen en ander onheil zoveel mogelijk weggespoeld uit de filters en de watermaker. Als ik het spoelprogramma heb gestart blijkt dat er een aangeperste fitting lekt. Dus snel gestopt en de van fabriekswege aangeperste fitting verwijderd en vervangen door een ordinaire slangenklem. Probleem opgelost.

Spectra monteur in Amsterdam: De eerste volle dag in Amsterdam komt een monteur van de leverancier langs. Hij weet er wel het één en ander van maar ik moet hem wel van alles uitleggen. Hij doet de zelfde dingen die ik eerder ook al heb gedaan: Alles controleren, nog iets vaster zetten, loshalen en nieuwe teflon tape tussen de aansluitingen, proberen, alles nog een keer bij langs. Het helpt niet echt. Nog steeds veel te veel lucht in het systeem. Nog een keer alles bij langs en dan taait hij af. Hij zal overleggen met de leverancier en ik zal de volgende dag worden gebeld. ’s Avonds ben ik zelf nog wat aan het prutsen. Ik haal het voorfilter er tussen weg maar ook dat helpt niet. In het overleg met de leverancier de volgende dag spreken we af dat wij de watermaker gaan proberen als we op zee zijn richting Scheveningen. Dus de volgende dag op de Noordzee start ik het syssteem maar eens. Hij doet het wel maar met veel lucht in het systeem en veel te weinig opbrengst. Leverancier opgebeld en de resultaten verteld. Hij zal rondvragen naar dit probleen en terugbellen. Als hij terugbelt zegt hij dat de watermaker waarschijnlijk te hoog is ingebouwd. Hij mag niet meer dan 100 cm boven de waterlijn zitten en de onze gaat daar een paar cm over heen. Ik zeg dat wij ons eerts wel redden met de gebrekkig functionerende watermaker en de watermaker lager monteren als daar gelegenheid voor is.

Onderweg met een gebrekkige watermaker: Wij gaan weg en redden ons wel met vallen en op staan. We vervangen vaak filters en draaien op halve kracht. Als we half augustus in Arcachon voor anker liggen, ga ik me er maar weer eens over buigen. Want het is nu helemaal mis. De filters zijn goed en toch slaat de watermaker af omdat er te weinig druk opgebouwd kan worden. Dat is ook geen wonder want ik zie na de opvoerpomp allemaal luchtbellen in de leidingen. Dat geeft te denken. Weet je wat? Ik haal de opvoerpomp en de bijbehorende groffilter uit elkaar. Dus daar besteed ik een complete dag aan bij zo’n 30 graden. Zweten. Maar niet getreurt want de oorzaak wordt gevonden. Voor het groffilter zit een terugslag klep waar nergens over wordt gepraat en waarvan het nut twijfelachtig is. Maar hij zit er wel. Het groffilter heeft als taak om grove vuiligheid zoals gras, zeewier, papiertjes, slakjes en visjes uit het water te filteren maar deze taak is volledig overgenomen door de terugslag klep. Het groffilter is schoon maar er zit een keiharde prop met voornamelijk zeegras in de terugslag klep. Compleet vastgezogen. Er wil echt geen water meer langs. En ja, de opvoerpomp blijft maar zuigen en als het vacuum maar groot genoeg wordt, wordt overal lucht aangezogen. Prop verwijderd en alles loopt als een zonnetje. De watermaker heeft nu 3 maanden tot vole tevredenheid gedraaid.

Besturing via iPad: De watermaker heeft een mogelijkheid om vanaf een PC of iPad via WiFi te worden bediend. We hebben ook een mooi bekabeld paneeltje maar als het via WiFi kan, moeten we dat proberen. Dus in Almerimar ga ik daarmee aan de slag. Maar helaas. De watermaker weigert alle medewerking. Ik moet volgens de handleiding de stroom er afhalen, de ethernet kabels aansluiten op de WiFi router en op de watermaker en vervolgens de spanning er weer op zetten. Op het paneel moet ik dan het te gebruiken IP-adres op kunnen vragen. Maar alles wat ik krijg is geen IP-adres. Dus contact met de fabrikant. De nederlandse leverancier sla ik nu maar over. Wat vragen en antwoorden over en weer en tot slot de vraag om de controlunit op te sturen naar Amerika of naar Zwitserland, afhankelijk waar we het dichtste bij zijn. Dus heb ik de control unit begin december naar Zwitserland gestuurd. Afwachten maar. 

Vervolg over de water maker begin mei. Begin maart hebben we nog een doos met materiaal uit Nederland naar Spanje laten sturen. In die doos zat ook een nieuw wierfilter. Deze heb ik voor de watermaker direct na de waterinlaat gemonteerd, zodat grove stukken wier, gras en andere ongewenste materialen worden afgevangen door dit gemakkelijk te reinigen wierfilter. Dit wierfilter is exact dezelfde als ook is gebruikt voor het koelwater van de beide motoren.

Vervolg over de watermaker begin juni. In december 2019 hadden we de control unit van de watermaker naar Zwitserland gestuurd omdat wij het na veel proberen niet voor elkaar kregen om de watermaker in ons netwerk aan boord op te nemen. Al vrij snel kreeg ik vanuit Zwitserland het bericht dat ze het probleem niet konden vinden en de control unit door gingen sturen naar Amerika. Daarop volgde er wat mail uitwisseling met Amerika met tot slot de vraag wanneer we de watermaker weer nodig hadden. Nou, dat was half april maar ik heb gezegd half maart. Beetje speling inbouwen.

Het werd Kerst, het werd Nieuwjaar en ook de maand januari gleed voorbij. Eind februari had ik nog steeds niets gehoord en dus heb ik maar een mailtje gestuurd met de vraag hoe het ervoor stond. Daarop kreeg ik een niet zo fijn antwoord want ze wisten nergens van. Ze zeiden letterlijk “Waar heb je het in vredesnaam over?”. Dus ik alles uitleggen en toen begon er iets te dagen.  Einde van het liedje was dat ze onze control unit niet terug konden vinden en ons een nieuwe gingen sturen. Nou, prima. Ondertussen kwamen we in de ‘lock down’ en alles duurde een beetje langer maar na een week of 3 kwam toch de control unit. Maar helaas, het was alleen maar een printplaat zonder kabels, zonder kast en ook nog een andere printplaat dan ik had.

Natuurlijk onmiddellijk een mail gestuurd en na een paar dagen kwam het antwoord dat ze in Zwitserland eeen control unit met alles er op en er aan hadden gevonden. Met een bijgaande foto vroegen ze of dat was wat ik bedoelde. Ja dus. Het zou me worden toegestuurd uit Zwitserland. Ook dat duurde weer eventjes vooral omdat de douane zich er mee bemoeide. Maar na wat heen en weer gemail werd het pakje toch vrijgegeven. Wij het pakje in de ‘lock down’ met de rubberboot van het havenkantoor gehaald en uitgepakt. Weer helaas, het was nu alleen de kast. Dus nu had ik een printplaat en een kast maar geen kabel en allerlei toebehoren.

Maar weer een mail gestuurd naar Amerika met foto’s. Al snel duizend excuses terug uit Amerika en ze begrepen nu beter hoe de vork in de steel zat en zouden een nieuwe, complete, getestte control unit toesturen. En ze wilden wat extra’s doen in de vorm van een extra display of een aantal filters. Wel moesten we de lege box en de printplaat naar Amerika terugsturen. Kosten ruim € 40,00. Zodra zij hiervan de track-en-trace code hadden, zouden ze de nieuwe control unit naar ons sturen. Na een week of zo kwam het pakje in Madrid en bemoeide de douane zich er weer mee. Wij uitleggen dat het een onder garantie gerepareerde control unit betrof en dat we eerder de kapotte via Zwitserland naar Amerika hadden gestuurd. Nou, dan wilden ze daar de export formulieren van hebben. Die hadden we natuurlijk niet. Nog wat geprobeerd met verzendbewijzen maar ze wilden echt de officiële formulieren. Of anders zouden wij BTW moeten betalen. Dus hebben we € 130,00 BTW betaald voor iets waarvan we niet wisten of het nu was wat we wilden hebben. Maar het zat deze keer goed. Er ontbraken een paar kleine connectoren maar daar heb ik me wel mee gered.

Alles ingebouwd en het apparaat getest en het werkt. Twee dagen voordat we de haven uit zijn gegaan hebben we weer een werkende watermaker. Dankzij de ‘lock down’ net op tijd allemaal. Als toegift hadden ze er wel vanuit Amerika 12 filters bijgedaan ter waarde van ongeveer € 180,00. Maar dat compenseert nauwelijks de kosten van €170,00 (€ 40,00 verzendkosten + € 130,00 BTW). Belangrijkste is dat het weer werkt.    

Kosten van de watermaker. Deze “Spectra Catalina 340 Compact” hebben we uitgezocht op basis van de hoeveelheid geproduceerd water, op basis van de inbouwmogelijkheden, op recensies. De prijs was eigenlijk geen selectie criterium. Gevolg is dan dat we niet de goedkoopste hebben. Inclusief veel reservemateriaal en voor 5 jaar allerlei filters en chemicaliën voor het reinigen kost de watermaker rond de € 12.000,00.

Een flink bedrag. Daar kun je heel wat water van kopen. Maar het zelf hebben van een watermaker biedt zoveel voordelen dat we deze kosten er erg graag voor over hebben. En daar hebben we de volgende argumenten voor:

  1. Water zelf is niet duur maar wordt wel steeds duurder.
  2. Veel havens verplichten je een nacht in de haven te betalen wanneer je water wilt tanken. En in het hoogseizoen in de Middellandse Zee is dat vaker boven de € 100,00 per nacht dan er onder.
  3. Water van de wal is niet altijd van goede kwaliteit. Water van de watermaker is altijd uitstekend.
  4. Voor water moet je naar de wal en dat willen we niet. We willen lekker rustig voor anker liggen.
  5. Met een watermaker heb je altijd voldoende water en een douche beurt meer of minder maakt dan niet uit.
  6. Met een watermaker kun je elke dag water maken en hoef je niet steeds een volle tank met veel gewicht mee zeulen.

Voor ons ruim voldoende reden om de grote investering voor een watermaker te accepteren.  We zouden het zo weer doen.